HİDROLİK KIRICILARDA EN ÇOK AŞINAN PARÇALAR VE DEĞİŞİM DÖNGÜLERİ

Hidrolik kırıcılar, modern inşaat, maden, yol yapımı ve yıkım sektörlerinin en kritik ataşmanları arasında yer alır. Bu ekipmanların verimli ve uzun ömürlü çalışabilmesi, yalnızca doğru kullanım tekniklerine değil, aynı zamanda aşınan parçaların zamanında tespit edilmesine ve doğru şekilde değiştirilmesine bağlıdır. Kırıcı ne kadar güçlü olursa olsun, en küçük aşınma bile performans kaybı, gereksiz yakıt tüketimi, taşıyıcı makineye binen yükün artması ve ciddi arızalar gibi sonuçlar doğurabilir.

1. UÇLAR

Hidrolik kırıcının en çok aşınan bileşenlerinden biri uçlarıdır. Çünkü darbeyi doğrudan zemine ileten tek parçadır. Sivri uç, eski uç, düz uç gibi farklı formlarda üretilir ve her biri farklı uygulamalara göre optimize edilmiştir.

Aşınma mekanizması darbelerin şiddeti, taş/rutubet durumu, uygulama açısı ve malzemenin cinsi gibi birçok faktöre bağlıdır. En yaygın aşınma türleri ise uç kısmında kısalma, keski kenarlarının yuvarlanması, aşırı ısınmaya bağlı yüzey morarmaları, mikro çatlak oluşumu ve yüzey parçalanmasıdır. Özellikle asfalt yıkımı veya yüksek darbe gerektiren granit kırımı gibi sert uygulamalar aşınmayı hızlandırır.

Değişim döngüsü ise kırıcı modeline, kullanılan çeliğin kalitesine, yağlama alışkanlıklarına
ve operatör kullanımına bağlı olarak değişir.

Ortalama değişim periyodu yoğun şantiyede 150–300 saat, orta yoğunluk da 300–500 saat, hafif uygulamalar ise 500–800 saat civarındadır. Uç ısındığında morarma oluşuyorsa, çok hızlı aşınıyorsa veya kısalma belirginleşmişse değişim zamanı gelmiş demektir.

Doğru kullanım ipuçları olarak kırıcıyı malzemeye 90° açıyla bastırmak, sabit noktaya aşırı yük bindirmemek, boşta çalışmaya izin vermemek ve uygun yağlama yapmaktır. Bu faktörler aşınmayı %40’a kadar azaltabilir. Kullandığınız makineye uygun, yüksek kaliteye sahip aradığınız kırıcı uçlarını www.kiricimarket.com da hızlıca temin edebilirsiniz.

İÇ VE DIŞ BURÇLAR – KIRICININ SESSİZ SİPERLERİ

Burçlar, ucun ve pistonun hareketini merkezde tutarak hem kırıcı gövdesini hem de ana bileşenleri koruyan kritik parçalardır. Burç aşınması göz ardı edildiğinde maliyetli piston arızalarına yol açabilir.

Aşınma mekanizması, iç ve dış burçların aşınması genellikle sürtünme, yetersiz yağlama ve yanlış kullanım açılarından kaynaklanır. En sık karşılaşılan durumlar ise ovalleşme, iç yüzeyde çizikler, aşırı boşluk, ucun burç içinde vurması ve aşırı ısınmaya bağlı renk değişimidir. Burçlar aşındıkça uç daha fazla boşluk kazanır, bu da kırıcı darbesinin boşa gitmesine ve hem performans kaybına hem de çevresel bileşenlere zarar vermeye neden olur.

Değişim döngüsü ise kırıcı modeline ve kullanıma göre değişir. Aşırı yoğun kullanım (maden, tünel) gibi 250–400 saat, orta yoğunlukta kullanım 400–700 saat ve düşük yoğunlukta 700–1000 saat civarıdır. Burçta 1–2 mm’den fazla boşluk oluşması, aşırı ısınma veya gövdeyi zorlayan sesler duyulması değişim gerektiğinin işaretidir.

Burç ömrünü uzatma yöntemleri her vardiya başlangıcında yeterli yağlama, ucun gövde içinde dönmesine izin vermek, çapraz çalışmadan kaçınmak ve uygun kırıcı modunu seçmektir. Kırıcıların çoğu için burç aşınması = piston riski anlamına geldiği için bu kısım kritik önemdedir.

 

PİSTON VE BİLEŞENLERİ – KIRICININ KALBİ

Piston, hidrolik enerjiyi mekanik darbeye dönüştüren ana parçadır. Bu nedenle en maliyetli ve en hassas bileşenlerden biridir. En ufak çizik bile ciddi sonuçlar doğurabilir.

Aşınma mekanizması düşük yağlama, aşınmış burçla çalışmak, yan yük, akümülatör basınç arızaları, hatalı montaj gibi nedenlere bağlıdır. En sık görülen hasarlar ise yüzeyde çizikler ve oyuklar, piston ucunda kırılma, aşırı ısınma nedeniyle yüzey kararması ve darbe frekansında düşmedir. Bir pistonun aşınması tüm darbeyi bozar ve kırıcıyı çalışamaz hale getirebilir.

Değişim döngüsü profesyonel kullanımda 1000–1500 saat,  orta yoğun kullanımda 1500–2500 saat, bakımı mükemmel yapılan makinelerde 3000+ saat civarındadır. Ancak yanlış kullanım veya aşınmış burçlarla çalışıldığında bu süre 200–300 saate kadar düşebilir.

Piston ömrünü uzatmanın yolları ise burçlar aşınmadan değiştirilmelidir,  doğru yağlama sistemi kullanılmalıdır, yan darbeye kesinlikle izin verilmemelidir, kırıcı zemine dik tutulmalıdır ve akümülatör basıncı periyodik kontrol edilmelidir. MTB, Soosan, Atlas Copco (Epiroc) gibi markalar pistonu özel ısıl işlemle güçlendirse bile yanlış kullanım kısa sürede hasar oluşturur.  Yüksek kaliteye ve geniş ürün yelpazesine sahip olan www.kiricimarket.com, aradığınız pistonu kolaylıkla bulabilirsiniz.

AŞINMA TESPİT YÖNTEMLERİ – OPERATÖRLERİN GÖRMESİ GEREKEN İPUÇLARI

Profesyonel bakım için belirli testler yapılır. İlki görsel muayenedir. Burç genişliği ölçümü, ucun merkezde durup durmadığı, kapaklarda mikro çatlak olup olmadığı ve piston sesinde değişikliktir. Performans kontrolü için darbe gücünde düşüş, kırıcının “boşa vurması”, hidrolik yağ sıcaklığının artması ve normalden yüksek titreşimdir.

Ölçüsel kontroller içinse burç iç çapı, ucun şaft çapı, piston yüzey toleransları ve kırıcı iç boşluk ölçümleri önemlidir. Bu kontroller yapılmadığında masraf katlanarak artar. Aşınmış bir burcun gecikmiş değişimi, pistonun zarar görmesine neden olur. Bu da 10 kat daha yüksek maliyet, uzun servis süresi ve makinenin şantiyede durması = günlük kayıp oluşturur. Yine aşınmış uç, %20–40 performans kaybı yaratır, yakıt tüketimini artırır, operasyon süresini uzatır ve taşıyıcıya binen yükü yükseltir. Kısacası doğru bakım kırıcının toplam sahip olma maliyetini düşürür.